Azerbaycan ve Rusya’da Sınavsız Üniversite Tercihleri Hakkında İnceleme

2024-2025 eğitim-öğretim dönemi, Türkiye’deki üniversiteye giriş sınavı stresinden uzaklaşmak isteyen birçok öğrenci için farklı coğrafyalarda yeni kapılar araladı. Özellikle Azerbaycan ve Rusya Federasyonu, sınavsız kabul imkanları, eğitim kalitesi ve nispeten uygun maliyetleri ile Türk öğrencilerin radarında yer almaya devam ediyor. Bu blog yazısında, bu iki ülkeye yönelen öğrencilerin profilini, tercih ettikleri bölümleri ve genel eğilimleri gerçek verilere dayanarak inceleyeceğiz.

Azerbaycan: Yakın Coğrafya, Kardeş Ülke ve Artan İlgi

Azerbaycan, Türkiye ile olan kültürel ve dilsel yakınlığı sayesinde, yurtdışında eğitim düşünen Türk öğrenciler için her zaman cazip bir destinasyon olmuştur. 2024-2025 döneminde de bu ilgi daha da artarak devam etti.

• Toplam Öğrenci Sayısı: Resmi olmayan ancak üniversite kayıtlarından elde edilen verilere göre, 2024-2025 güz döneminde Türkiye’den Azerbaycan’daki üniversitelere sınavsız kabul yoluyla yaklaşık 4.500 ila 5.000 arasında öğrencinin kaydolduğu tahmin edilmektedir. Bu sayı, önceki yıllara göre gözle görülür bir artışı temsil etmektedir.
• En Çok Tercih Edilen Bölümler: Azerbaycan’da Türk öğrencilerin en yoğun ilgi gösterdiği bölümler, genellikle Türkiye’de yüksek puan gerektiren veya kontenjan sıkıntısı yaşanan alanlar olmuştur. Bu dönemde öne çıkan bölümler şunlardır:
  • Tıp Fakültesi: Tıp eğitimi, her zaman olduğu gibi en popüler seçeneklerin başında geliyor. Azerbaycan Tıp Üniversitesi ve diğer tıp fakülteleri, özellikle İngilizce eğitim seçeneği sunmalarıyla büyük rağbet gördü. Öğrenciler, Türkiye’deki yüksek tıp puanlarından kaçınarak daha erişilebilir bir yoldan doktor olma hayallerine ulaşmayı hedeflediler.
  • Diş Hekimliği: Tıp ile benzer nedenlerle, Diş Hekimliği de yoğun ilgi gören bir diğer sağlık alanı oldu.
  • Hukuk Fakültesi: Hukuk eğitimi, her iki ülkenin hukuk sistemlerindeki bazı benzerlikler ve uluslararası hukuk alanındaki ilgi nedeniyle tercih edildi.
  • Mühendislik Fakülteleri (Özellikle Bilgisayar, Yazılım, İnşaat): Teknoloji ve mühendislik alanındaki küresel talep, Türk öğrencileri Azerbaycan’daki üniversitelerin mühendislik programlarına yöneltti. Özellikle Bakü Devlet Üniversitesi ve Azerbaycan Teknik Üniversitesi’nin mühendislik bölümleri yoğun talep gördü.
  • Eczacılık: Sağlık sektöründeki istihdam olanakları ve eczacılığın prestijli bir meslek olması, bu bölümü popüler seçenekler arasına soktu.
  • Uluslararası İlişkiler ve İktisadi ve İdari Bilimler: Azerbaycan’ın Kafkasya’daki stratejik konumu ve gelişen ekonomisi, bu alandaki eğitimleri cazip kıldı.
• Tercih Nedenleri: Öğrenciler, Azerbaycan’ı tercih etmelerinde sınavsız kabulün yanı sıra, yaşam maliyetlerinin Türkiye’ye göre daha uygun olması, kültürel uyum kolaylığı, anadile yakınlık ve Türkiye’ye olan kısa uçuş mesafesini önemli faktörler olarak belirtmişlerdir. Üniversitelerin genellikle uluslararası standartlara uygun eğitim sunması ve mezuniyet sonrası diploma denklik süreçlerinin nispeten daha kolay olması da tercih nedenleri arasındadır.

Rusya Federasyonu: Geniş Eğitim Yelpazesi ve Köklü Üniversiteler

Rusya, sunduğu geniş üniversite ve bölüm yelpazesi, köklü eğitim geleneği ve uluslararası alanda tanınan diplomaları ile Türk öğrencilerin önemli bir diğer tercihi olmuştur. 2024-2025 döneminde Rusya’ya yönelen öğrenci sayısında da artış gözlemlenmiştir.

• Toplam Öğrenci Sayısı: Kaynaklardan derlenen verilere göre, 2024-2025 güz döneminde Türkiye’den Rusya’daki üniversitelere sınavsız kabul ile yerleşen öğrenci sayısının yaklaşık 3.000 ila 3.500 arasında olduğu tahmin edilmektedir. Bu rakamlar, Rusya’nın eğitim alanındaki cazibesinin sürdüğünü göstermektedir.
• En Çok Tercih Edilen Bölümler: Rusya’da Türk öğrencilerin ilgisini çeken bölümler, Azerbaycan’dakilere benzer olmakla birlikte, daha geniş bir yelpazeye yayılmaktadır:
  • Tıp Fakültesi (Genel Tıp): Özellikle Moskova ve St. Petersburg’daki köklü üniversitelerin tıp fakülteleri, dünya çapındaki tanınırlıkları ve kaliteli eğitimleriyle öne çıktı. İngilizce tıp programları, Türk öğrenciler arasında çok popülerdi.
  • Diş Hekimliği ve Eczacılık: Sağlık alanındaki bu bölümler de Rusya’da büyük talep gördü.
  • Mühendislik Fakülteleri (Özellikle Petrol ve Gaz, Madencilik, Makine, Elektrik-Elektronik, Bilgisayar): Rusya’nın mühendislik alanındaki güçlü geleneği ve doğal kaynaklara dayalı endüstrileri, özellikle petrol ve gaz mühendisliği gibi spesifik alanlarda cazip seçenekler sundu. Moskova Teknik Üniversitesi (Bauman), St. Petersburg Politeknik Üniversitesi gibi kurumlar yoğun ilgi gördü.
  • Mimarlık: Rusya’nın zengin mimari mirası ve bu alandaki güçlü üniversiteleri, mimarlık okumak isteyen öğrencileri cezbetti.
  • Pilotaj ve Havacılık Mühendisliği: Rusya’nın havacılık sektöründeki uzmanlığı ve bu alandaki eğitim kurumları, pilot olmak veya havacılık sektöründe çalışmak isteyen öğrenciler için önemli bir alternatif oldu.
  • Rus Dili ve Edebiyatı / Filoloji: Rus kültürüne ve diline ilgi duyan veya çevirmenlik gibi alanlarda kariyer yapmayı hedefleyen sınırlı sayıda öğrenci tarafından tercih edildi.
• Tercih Nedenleri: Rusya’yı tercih eden öğrenciler, sınavsız kabul imkanının yanı sıra, Rusya’daki üniversitelerin uluslararası sıralamalardaki yerlerini, geniş burs olanaklarını (özellikle Rus hükümeti bursları), Rusça öğrenerek yeni bir dil becerisi edinme fırsatını ve köklü eğitim geçmişini önemli nedenler olarak belirtmişlerdir. Ayrıca, Rusya’nın sunduğu çok kültürlü ortam ve farklı bir yaşam deneyimi de öğrencilerin kararlarında etkili olmuştur. Rusya’nın bazı bölgelerinde yaşam maliyetleri, Batı Avrupa ülkelerine göre daha uygun olabilmektedir.

Genel Değerlendirme ve Gelecek Eğilimler

2024-2025 dönemi verileri, Türkiye’den yurtdışına sınavsız üniversite okuma eğiliminin güçlenerek devam ettiğini göstermektedir. Azerbaycan ve Rusya, coğrafi yakınlık, kültürel benzerlikler (Azerbaycan için) ve uygun eğitim maliyetleri (her iki ülke için de) gibi faktörlerle bu akımın öncü destinasyonları olmayı sürdürmüştür.

Sağlık bilimleri (Tıp, Diş Hekimliği, Eczacılık) ve Mühendislik bilimleri, Türkiye’de sınav rekabetinin en yoğun olduğu alanlar olması nedeniyle, yurtdışı tercihlerinde de başı çekmektedir. Bu durum, öğrencilerin Türkiye’deki sınav sisteminin getirdiği baskıdan kurtulma ve hayalini kurdukları mesleklere farklı yollarla ulaşma arayışını net bir şekilde ortaya koymaktadır.

Gelecek dönemlerde de bu eğilimin devam etmesi beklenmektedir. Üniversitelerin uluslararasılaşma çabaları, sınavsız kabul politikalarının yaygınlaşması ve öğrencilerin farklı kültürleri deneyimleme isteği, Azerbaycan ve Rusya gibi ülkelere olan ilgiyi canlı tutacaktır. Aynı zamanda, bu ülkelerdeki üniversitelerin sunduğu eğitim kalitesinin artması ve diplomalarının uluslararası alanda daha fazla tanınır hale gelmesi, Türk öğrenciler için bu destinasyonları daha da cazip kılacaktır. Ancak, öğrencilerin karar verirken mutlaka üniversitelerin YÖK denklik durumunu araştırmaları ve eğitim diline göre hazırlık yapmaları önem arz etmektedir.